با گسترش بازار بیت کوین و ارزهای دیجیتال، روزبه‌روز به تعداد کسانی که تمایل دارند به استخراج بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال مشغول شوند افزوده می‌شود و همان طور که احتمالاً می‌دانید، مهمترین کار برای شروع فعالیت، تهیه دستگاه استخراج یا همان «ماینر» است.
دستگاه ماینر همان طور که از نامش پیداست، وسیله‌ای است که برای استخراج بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال از آن استفاده می‌شود. ماینرها دستگاه‌هایی ای‌سیک (ASIC) هستند که به‌طور مشخص برای استخراج ارزهای دیجیتال طراحی شده‌اند. دستگاه‌های ای‌سیک یا همان مدارهای مجتمع با کاربرد خاص، مدارهایی هستند که فقط برای یک کاربرد خاص طراحی شده‌اند و توانایی انجام عملیات دیگری را ندارند؛ اما هدفی را که برای آن طراحی شده‌اند با بیشترین توان و سرعت ممکن انجام می‌دهند.
با این حال، قیمت دستگاه‌های ای‌سیک به‌دلیل هزینه تولید بالایی که دارند، نسبت به مدارهای معمولی بیشتر است. همچنین به‌دلیل مسئله تحریم‌ها و قانون‌گذاری‌های جدیدی که هر از گاهی مشاهده می‌کنیم، قیمت این دستگاه‌ها در ایران متغیر و نسبت به استاندارد جهانی بالاتر است.
مجموعه این عوامل باعث شده تا این مطلب را به بررسی وضعیت ماینینگ و قیمت دستگاه‌های ماینر در ایران اختصاص دهیم. در ادامه این مقاله ابتدا مختصری از وضعیت صنعت استخراج در ایران را مطالعه می‌کنید و سپس از قیمت دستگاه‌های ماینر در بازار ایران مطلع می‌شوید. در پایان هم با عوامل مؤثر بر قیمت دستگاه‌های ماینر آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.
وضعیت ماینینگ در ایران
وضعیت صنعت استخراج ارزهای دیجیتال در ایران بسیار پیچیده‌تر از چیزی است که به نظر می‌رسد. تا اوایل سال ۹۸ ماینرهای ایرانی با قدرت در این صنعت فعالیت می‌کردند و شرایط مناسبی حاکم بود؛ اما در خرداد ۹۸ دولت و مقامات قضایی موجی از بگیر و ببندها (به‌معنای واقعی کلمه) را آغاز کردند. در تابستان آن سال، هزاران دستگاه استخراج توقیف شد و ده‌ها نفر از فعالان با جریمه‌های سنگین روبه‌رو شدند.
در ۱۳ مرداد ۹۸، مصوبه ماینینگ در دولت به تصویب رسید. این مصوبه ماینینگ را به‌عنوان یک فعالیت قانونی به رسمیت شناخت؛ اما ماینرها ملزم شدند که از وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوز دریافت کنند. همچنین ماینینگ با برق کشاورزی، صنعتی، خانگی و تجاری ممنوع اعلام شد. بر اساس این مصوبه، ماینرها باید از وزارت نیرو برقی با تعرفه صادراتی دریافت می‌کردند که با قیمت متوسط هر کیلووات ۹۶۵ تومان، این تعرفه تقریباً ۹ برابر بیشتر از برق صنعتی بود که ماینرها قبلاً از آن استفاده می‌کردند.
از طرف دیگر، به‌دلیل مشکلات گمرک، بیشتر دستگاه‌های استخراج موجود در کشور برچسب قاچاق خوردند که طبق قانون، مقامات قضایی می‌توانستند آنها را ضبط کنند.
در فروردین ماه ۱۴۰۰، بار دیگر قوانین مربوط به تأمین برق مراکز ماینینگ دستخوش تغییر شد. طبق ابلاغیه وزارت نیرو، اوقات سال به سه دسته نوع ۱ (اوج بحرانی)، نوع ۲ (محدودیت بار) و نوع ۳ (عادی) تقسیم‌بندی شد که هریک تعرفه و شرایط خاص خود را داشتند. بر این اساس، بهای هر کیلووات ساعت برق مصرفی مراکز استخراج برابر با ۱۶,۵۷۴ ریال تعیین شد که این میزان در زمان‌های نوع ۳ (عادی) با ضریب نیم و در زمان‌های نوع ۲ (محدودیت‌دار) با ضریب ۲ محاسبه می‌شد. همچنین در زمان‌های نوع ۱ (اوج بحرانی)، فروش برق به مراکز ماینینگ از طریق شبکه، ممنوع اعلام شد.
در تاریخ ۵ خرداد ۱۴۰۰، دولت دوازدهم در پی قطعی‌های مکرر برق در ایران، استخراج ارزهای دیجیتال را تا پایان شهریورماه رسماً ممنوع اعلام کرد. این قانون ماینرهای دارای مجوز را هم شامل می‌شد.
آخرین تغییرات اساسی در قانون‌گذاری‌های مرتبط با استخراج در ایران به اسفند ۱۴۰۰ بر می‌گردد که وزارت صمت شیوه‌نامه جدیدی را منتشر کرد و از امکان استخراج تنها با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر خبر داد. طبق این شیوه‌نامه، ماینرهای دارای مجوز و فارم‌های استخراج باید برق موردنیاز خود را تنها از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر تأمین کنند.
آخرین اخبار استخراج در ایران را از اینجا دنبال کنید.
قیمت محبوب‌ترین دستگاه‌های ماینر در ایران
پس از آغاز مشکلات فعالان صنعت ماینینگ در ایران که در بالا به آنها اشاره کردیم، خریدوفروش دستگاه‌های استخراج در کشور هم با بحران مواجه شد.
امروزه همچنان در ایران دستگاه استخراج خریدوفروش می‌شود؛ اما بازار آن به‌هیچ‌وجه قاعده‌مند و امن نیست. تفاوت قیمت دستگاه‌ها بین فروشندگان مختلف نسبتاً زیاد است و از طرف دیگر، کلاهبرداران فراوانی برای خالی‌کردن جیب افراد ناآگاه نقشه کشیده‌اند.
بنابراین، در هنگام خرید دستگاه استخراج حتماً تحقیقات کامل را انجام دهید و ترجیحاً حضوری اقدام کنید.
همچنین بخوانید: نکاتی که قبل از خرید دستگاه ماینر باید بدانید
در ادامه فهرستی از قیمت ۱۴ دستگاه استخراج محبوب بیت کوین را مشاهده می‌کنید. از این دستگاه‌ها در مقیاس صنعتی استفاده می‌شود. برخی از دستگاه‌هایی که به آنها اشاره می‌کنیم، جدیدترین ماینرهای جهان هستند؛ اما برخی دیگر از آنها قدیمی‌ترند و قدرت استخراج کمتری دارند. با این حال، برخی از ماینرهای قدیمی هنوز سودآوری خود را از دست نداده‌اند و در ایران هم محبوب هستند.
زمان به‌روزرسانی: بهمن ۱۴۰۰
| دستگاه استخراج (قدرت) | قیمت در ایران | وضعیت دستگاه |
|---|---|---|
| Bitmain Antminer S۱۹ Pro (۱۱۰Th) | ۳۰۴ تا ۴۸۸ میلیون تومان | آکبند و کارکرده |
| MicroBT Whatsminer M۳۰S (88Th) | ۲۲۵ تا ۳۵۰ میلیون تومان | آکبند و کارکرده |
| Bitmain Antminer S۱۷+ (۷۳Th) | ۱۴۴ تا ۱۸۵ میلیون تومان | کارکرده |
| Bitmain Antminer S۱۷ Pro (۵۳Th) | ۱۰۷ تا ۱۲۰ میلیون تومان | آکبند و کارکرده |
| MicroBT Whatsminer M۳۱S (70Th) | ۲۰۵ تا ۲۴۰ میلیون تومان | آکبند و کارکرده |
| MicroBT Whatsminer M۲۰S (68Th) | ۱۳۳ تا ۲۳۵ میلیون تومان | کارکرده |
| Bitmain Antminer T۱۷+ (۵۵Th) | ۹۵ تا ۱۱۷ میلیون تومان | آکبند و کارکرده |
| MicroBT Whatsminer M۲۱S (56Th) | ۱۰۸ تا ۱۲۲ میلیون تومان | کارکرده |
| Bitmain Antminer S۹j (14.5Th) | ۱۵ تا ۲۸ میلیون تومان | کارکرده |
| Bitmain Antminer S۱۱ (۲۰٫۵Th) | ۲۹ تا ۳۵ میلیون تومان | کارکرده |
| Bitmain Antminer T۱۹ (۸۴Th) | ۲۷۴ تا ۳۲۵ میلیون تومان | آکبند |
| MicroBT Whatsminer M۳۲ (۶۸Th) | ۱۶۰ تا ۲۴۵ میلیون تومان | آکبند و کارکرده |
| Bitmain Antminer S۱۹ (۹۵Th) | ۲۸۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان | آکبند |
| MicroBT Whatsminer M۲۱S (58Th) | ۱۰۵ تا ۱۳۳ میلیون تومان | آکبند و کارکرده |
این قیمت‌ها بر اساس داده‌های موجود در سایت‌های فروشنده ماینر، بررسی وب‌سایت‌های فروش کالای دست دوم و همچنین با پرسش از کارشناسان ماینینگ نوشته شده‌اند و ممکن است کاملاً دقیق نباشند؛ بنابراین به این اطلاعات اکتفا نکرده و حتماً تحقیقات شخصی خود را انجام دهید.
عوامل مؤثر بر قیمت ماینر
هر چقدر که زمان بازگشت سرمایه (مدت‌زمانی که لازم است تا پول خرید یک دستگاه برگردد) کوتاه‌تر باشد، تقاضا برای آن دستگاه بیشتر است و قیمت آن هم طبیعتاً بالاتر می‌رود؛ اما از نظر کلی، مهمترین عواملی که بر قیمت یک ماینر تأثیر می‌گذارند عبارت‌اند از:
قدرت پردازش یا هش ریت دستگاه
هش ریت، قدرت پردازش دستگاه‌های استخراج را نشان می‌دهد و هرچه بیشتر باشد، قدرت دستگاه بالاتر است. به‌زبان ساده، این قدرت پردازش به این معناست که دستگاه استخراج چقدر می‌تواند در پردازش بلاک‌ها به شبکه کمک کند.
بنابراین هرچه این قدرت پردازش یا هش ریت بیشتر باشد، دستگاه توان محاسباتی بیشتری داشته و در یک زمان مشخص مقدار بیشتری ارز دیجیتال استخراج می‌کند.
به‌طور میانگین هش ریت دستگاه‌های استخراجی که در حال حاضر در ایران رایج‌اند در محدوده ۱۴ تا ۱۱۰ تراهش بر ثانیه (TH/S) قرار دارد.
مصرف برق
مصرف برق در کنار هش ریت مهمترین متغیری است که بر سودآوری ماینینگ، بازگشت سرمایه و در نتیجه قیمت ماینر تأثیر مستقیم دارد. در کشورهایی که تعرفه برق بالاست، دستگاه‌های ماینینگِ پرمصرف (نسبت به قدرت) بسیار ارزان هستند.
به‌عنوان نمونه، دستگاه Whatsminer M۳x با قدرت ۱۲ تراهش و مصرف برق ۲,۱۰۰ وات یکی از پرمصرف‌ترین دستگاه‌های استخراج بیت کوین است. تا چندی پیش که ماینرها در ایران با استفاده از تعرفه برق صنعتی استخراج بیت کوین انجام می‌دادند و قیمت بیت کوین و سختی شبکه در وضعیت مناسبی قرار داشت، این دستگاه سودآوری خوبی داشت و قیمت آن به بالای ۶ میلیون تومان هم می‌رسید؛ اما حالا با وجود افزایش قیمت برق ماینینگ در ایران و سختی شبکه بالا، سودآوری این ماینر ناچیز است و با قیمت ۲ میلیون تومان هم به فروش می‌رسد.
مصرف برق یک ماینر با قدرت آن و مصرف دیگر دستگاه‌ها ارتباط دارد. مثلاً دستگاهی که ۵۰ تراهش قدرت دارد و مصرف برقش ۲,۱۰۰ وات است، نسبت به قدرت و دیگر دستگاه‌های موجود، پرمصرف محسوب نمی‌شود.
وضعیت شبکه و قیمت
سختی شبکه (Difficulty) متغیری در بیت کوین و برخی ارزهای دیجیتال است که همگام با افزایش قدرت پردازش شبکه، افزایش پیدا می‌کند و استخراج را سخت‌تر می‌کند.
زمانی که سختی استخراج افزایش پیدا کند و قیمت ارز دیجیتال موردنظر (مثل قیمت بیت کوین) هم نسبت به آن افزایش نیابد، سودآوری دستگاه‌های ماینر کاهش می‌یابد و در نتیجه قیمت آنها نیز با کاهش مواجه می‌شود.
به‌دلیل ورود دستگاه‌های استخراج جدید، قدرت پرداش شبکه بالا می‌رود و سختی هم افزایش می‌یابد که در نتیجه پس از مدتی، سودآوری دستگاه‌های استخراج قدیمی از بین می‌رود و قیمتشان سقوط می‌کند.
وزن و اندازه
کوچک و به‌اصطلاح جمع‌وجوربودن و همچنین سبک‌بودن دستگاه‌های استخراج به‌عنوان مزیت در نظر گرفته می‌شود و در قیمت این دستگاه‌ها تأثیرگذار است. وزن و اندازه دستگاه‌هایی که به‌صورت انبوه استفاده می‌شوند، تقریباً مشابه یکدیگر است.
شرکت و برند تولیدکننده
حتماً شما هم هنگام خرید لپ‌تاپ یا گوشی، یکی از مهمترین مسائلی که به آن توجه می‌کنید، برند آن محصول است. برخی از محصولات صرفاً به‌خاطر اینکه برند و کارخانه‌ای که آن را تولید کرده سابقه درخشانی در آن حوزه دارند، قیمتشان بالاتر است.
در میان دستگاه‌های استخراج نیز، اینکه چه شرکتی آنها را تولید کرده است، اهمیت زیادی دارد. از مشهورترین کمپانی‌هایی که در حال حاضر دستگاه استخراج تولید می‌کنند می‌توان به شرکت بیت‌مین (Bitmain)، تولیدکننده ماینرهای انت‌ماینر (Antminer) و شرکت میکروبی‌تی (MicroBT)، تولیدکننده ماینرهای واتس‌ماینر (Whatsminer) اشاره کرد. قیمت محصولات این دو شرکت نسبت به سایر شرکت‌ها بالاتر است.
آکبند یا کارکرده‌بودن دستگاه
همان طور که قابل‌حدس است و در جدول قیمت دستگاه‌ها هم مشاهده کردید، یکی از عوامل کلیدی در تعیین قیمت یک ماینر، آکبند یا کارکرده‌بودن آن است. پیش‌تر هم اشاره کردیم که قیمت ماینرها در ایران متغیر است و از اصول ثابتی پیروی نمی‌کند. این قضیه هم درباره دستگاه‌های آکبند و هم درمورد دستگاه‌های کارکرده صدق می‌کند؛ اما روی‌هم‌رفته، دستگاه‌های آکبند قیمت بالاتری نسبت به انواع کارکرده دارند.
درباره دستگاه‌های کارکرده نیز، مسلماً هرچه یک دستگاه جدیدتر و سلامت آن بیشتر باشد، قیمت آن بالاتر است؛ به‌طوری که قیمت برخی از دستگاه‌های کارکرده می‌تواند تا حدودی با نسخه‌های آکبند آن برابری کند.
هنگام خرید ماینرهای کارکرده حتماً به نکاتی مانند شیوه نگهداری از دستگاه، شرایطی که دستگاه در آن نگهداری شده، سلامت بدنه آن و صدای آن توجه کنید. ماینرها دستگاه‌هایی با استهلاک بالا هستند و استفاده از آنها مراقبت‌های خاصی را می‌طلبد. اگر این دستگاه‌ها در شرایط خوبی نگهداری نشده باشند، طول‌عمرشان کاهش پیدا خواهد کرد.
جمع‌بندی
در این مقاله تلاش کردیم نگاهی به صنعت استخراج ارزهای دیجیتال در ایران داشته باشیم، چالش‌های آن را بررسی کنیم، برخی از معروف‌ترین دستگاه‌های ماینر را که در ایران هم موجود هستند معرفی کنیم و بازه قیمتی آنها را بیان کنیم.
با این حال، در طول مقاله اشاره کردیم و باز هم تکرار می‌کنیم که استخراج ارزهای دیجیتال در ایران ممنوع و غیرقانونی است. این کار چالش‌هایی دارد که در کنار چالش‌های همیشگی استخراج (سختی استخراج، سقوط قیمت ارزهای دیجیتال، هزینه برق، موانع قانونی، منسوخ شدن دستگاه‌ها و …) آن را به فرایندی پرریسک تبدیل می‌کند.
بیشتر بخوانید: ریسک‌ها و هزینه‌های استخراج بیت کوین در ایران؛ ماینرها پول مفت در نمی‌آورند!
اگر با همه نکات مطرح‌شده، همچنان قصد خرید دستگاه ماینر دارید، باید توجه کنید که این دستگاه‌ها اغلب به‌صورت غیرقانونی و قاچاق وارد کشور می‌شوند که نتیجه آن شکاف قیمت زیاد، پشتیبانی‌نکردن از مشتری و کلاهبرداری‌های بسیار است.
همچنین باز هم تأکید می‌کنیم که قیمت‌های ذکرشده در این مقاله از سایت‌های داخلی و فروشنده‌های فعال ماینر برداشته شده‌اند و هیچ توصیه‌ای از جانب وب‌سایت ایران برای خریدن یا نخریدن این دستگاه‌ها وجود ندارد.
