شرکت ایلیا، یکی از شرکت‌های ایرانی حوزه کسب‌وکار در گزارشی مفصل فرصت بهره‌مندی ایران از حوزه ارزهای دیجیتال را بررسی کرده است.
این گزارش به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود. بخش اول «ایران دیروز و ما، انسان‌های تکرارشونده» نام دارد که به تاریخ تحول پول در ۵۰۰۰ سال گذشته اشاره می‌کند و سپس انقلاب دیجیتال و رمزارزها و نقش آنها به‌عنوان پول آینده تشریح می‌شود. در قسمت پایانی فصل اول هم «الگوهای تکرارشونده» مورد بررسی قرار می‌گیرند. بخش دوم «ایران امروز و ما، انسان‌های جستجوگر» نام دارد و حول محور مردم، کسب‌وکارها و حاکمیت و دولت می‌گردد. در بخش سوم و پایانی که باعنوان «ایران فردا و ما، انسان‌های تطبیق‌پذیر» به رشته تحریر درآمده است، ایلیا سناریوهای آینده اکوسیستم ارزهای دیجیتال در ایران را مورد بررسی قرار می‌دهد. رویکردهای مختلف حاکمیت/دولت و ماحصل آنها، مصادیق رویکرد مثبت حاکمیت/دولت و فرصت تاریخی امروز از جمله زیرمجموعه‌هایی هستند که در فصل سه آنها را می‌خوانیم.
ایلیا در فاز اول گزارش خود سیستم پولی اولیه را در ایران بررسی می‌کند. در بخشی از این فاز می‌خوانیم:
براساس مطالعات صورت‌گرفته، در این سیستم پولی کلیه کالاها بر اساس یک معیار مشترک قیمت‌گذاری می‌شدند، اما پرداخت واقعی آنها (ابزار مبادله) با استفاده از کالاهای متعددی صورت می‌گرفته است.
طبق این گزارش، پول در آن زمان یک انحصار دولتی نبوده است و می‌شد برای آن ارزش ذاتی، تمرکززدایی و تنوع قائل بود. پس از آن پول سکه‌ای در ایران روی کار آمد؛ این پول دارای ارزشی نسبتاً ذاتی بود، توزیع آن هم متمرکزتر از قبل شده بود و تنوع کمتری هم داشت.
کمی بعد، سیستم پولی اعتباری در ایران راه‌اندازی شد. در این زمان وام‌های متعددی در اختیار جامعه قرار می‌گرفت، شاهد تأسیس اولین بانک رسمی ایران بودیم. از ویژگی‌های این سیستم پولی می‌توان به قراردادی‌بودن، توزیع متمرکز و تنوع کمتر از سیستم‌های قبلی اشاره کرد.
سیستم پولی بدون پشتوانه را می‌توان جدیدترین سیستم پولی ایران دانست. از آنجا که بانک‌ها توانایی بازپرداخت طلا در ازای اسکناس را نخواهند داشت، بانک‌های مرکزی به‌طور رسمی درصد پشتوانه طلا را کاهش دادند، بنابراین اسکناس های منتشر‌شده توسط بانک مرکزی براساس پشتوانه اقتصادی آن کشور و حساب‌های بانکی افراد در بانک‌های تجاری با پشتوانه اسناد بانک مرکزی چاپ می‌شدند.
ایلیا در بخش دیگری از گزارش خود با تشریح انواع رمزارزها، ویژگی‌های هر گونه از توکن‌ها را توضیح می‌دهد. در بخشی از این گزارش می‌خوانیم:
رمزارزها به‌علت دارا بودن ویژگی‌های تعریف‌کننده ارزش اقتصادی ارزها همچون قابلیت دستیابی، قابلیت انتقال به خارج از سیستم تعریف‌شده و قابلیت تبدیل به سایر ارزها، می‌تواند به‌عنوان پول رایج در نظر گرفته شود و دولت‌ها و بازیگران مختلفی در دنیا در حال حرکت به‌سمت پذیرش رمزارزها به‌عنوان پول در ازای ارائه خدمات و محصولات هستند.
بر اساس این گزارش، سرمایه‌گذاری رفتار پولی نوظهوری در میان ایرانی‌ها است. این در حالی است که ویژگی‌های پولی رمز ارزها، با بهبود همه‌جانبه شرایط جامعه رابطه مستقیم دارد. ایلیا در گزارش خود این فرضیه را ارائه می‌کند که در دنیای رمزارزها که شاخص‌های پولی در حداکثر ارزش ذاتی، غیرمتمرکزبودن توزیع و تنوع بالا قرار دارد، شاخص‌های مربوط به تحلیل وضعیت جامعه نیز می‌تواند در حالت ایده‌آل خود قرار گیرند و این یعنی حرکت به‌سمت دنیای رمزارزها لزوما شرایط نامناسبی برای کشور به وجود نمی‌آورد.
ایلیا در بخش دیگری از گزارش خود ادعا می‌کند که حدود ۱۷ درصد مردم ایران رمزارز دارند. نمونه‌های آماری در این گزارش بر افراد در بازه سنی ۱۸ تا ۶۵ سال تمرکز داشته است.
داده‌های این گزارش نشان می‌دهد که ۶۵ درصد مردم ایران معتقدند که آینده متعلق به رمزارزها است. ۳۳ درصد در مورد سرنوشت آن تردید دارند و تنها ۲ درصد مردم به آینده آنها بدبین هستند.
در بخش کسب‌وکارهای گزارش، اکوسیستم رمزارزها در ایران را زیر ذره‌بین برده و بخش‌های این اکوسیستم را توضیح داده است. در این گزارش آمده است:
اکوسیستم رمزارزها در کشور ما به‌گونه‌ای نامتوازن رشد یافته است.
یکی از جالب‌ترین بخش‌های گزارش بررسی دلایل ورود و خروج مردم به و از بازار ارزهای دیجیتال است. اصلی‌ترین دلیلی که مردم ایران برای وارد نشدن و همینطور خروج از فعالیت در حوزه رمزارزها اذعان می‌کنند، نبود تخصص و اطلاعات در خصوص بازار است. از میان شرکت‌کنندگان، ۲۱ درصد تخصص را دلیل اصلی خروج از این بازار عنوان کرده‌اند. ۲۳ درصد هم می‌گویند تا به حال سود کافی را برده‌اند. از سوی دیگر، ۱۲ درصد ضرر را عامل اصلی خروج خودشان می‌دانند.
در طرف دیگر، ۳۸.۵ درصد شرکت‌کنندگان می‌گویند نداشتن اطلاعات کافی باعث واردنشدن به بازار بوده است. ۲۳.۵ درصد می‌گویند پول کافی برای ورود ندارند و ۱۱ درصد هم ریسک بالا را مقصر می‌دانند.
در بخش بعدی گزارش به بررسی رویکرد کشورها در مقابل ارزهای دیجیتال می‌پردازد و نقش نهادی مختلف قانونی در ایران و دیگر کشورهای دنیا را مورد بررسی قرار می‌دهد
طبق این گزارش، سیل فراگیر رمزارزها، باعث شده است تا فرصتی استثنایی در اختیار ما قرار بگیرد.
این گزارش همچنین از دو سناریوی محتمل با نام‌های «جاده ابریشم» و «جاده چالوس»، به‌عنوان سناریوهای پیش روی اکوسیستم رمز ایران یا افق ۱۴۱۰ یاد می‌کند.
در سناریوی جاده ابریشم، ایران روابط بین‌المللی گسترده‌تری دارد و همین مسئله خط‌ومشی‌های سیاستی آن در خصوص رمزارزها را تعیین خواهد کرد.
در طرف دیگر، در سناریو جاده چالوس، روابط بین‌المللی ایران بسیار محدود است و سایه تحریم‌ها همچنان بر سر کشور سنگینی می‌کند. گزارش معتقد است که در هر دو سناریو، ویژگی‌های مشترکی وجود دارد. در این گزارش آمده است:
در سالیان گذشته عدم وجود فضای ارتباط مؤثر ایران با بازارهای بین‌المللی به علت وجود تحریم‌های ظالمانه و همچنين سلطه پول برخی کشورها (دلار و …)، ایران را از نقش‌آفرینی گسترده‌تر در عرصه مالی جهانی باز داشته بود، اما اکنون با ظهور پدیده‌ای به نام رمزارزها بازی ابرقدرت‌ها و انحصار شاه‌راه‌های مالی به‌عنوان خون در رگ‌های دنیا برهم ریخته است. امروز، فرصتی تاریخی برای ایران است تا نقش خود را به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین شکل‌دهندگان سیستم‌ها شاه‌راه‌های جدید مالی همسو با منافع ملی خود ایفا نماید. این نقش‌آفرینی اثربخش با رویکرد مثبت نسبت به پدیده رمزارزها و رمزدارایی‌ها میسر خواهد شد با تقویت و تسهیل رشد اکوسیستم رمزارزها و کسب‌وکارهایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند؛ با ایجاد آرامش در فضای فعالیت جوانان بااستعداد و دانشمند کشورمان، هرچه سهم ایران از تعاملات رمزارزی دنیا بیشتر، نقشش در تعیین و تدوین مسیر آینده‌اش پررنگتر خواهد بود، کشورهای بسیاری در تلاشند تا نقش خود را در این آینده مالی دنیا پررنگتر کنند و ما نیز باید تصمیمات سرنوشت‌سازی در این مقطع حساس اتخاذ نماییم.
نسخه کامل این گزارش را از این لینک دریافت کنید.
